آموزشی, برق ساختمان و تاسیسات, تاسیسات برق, سیم، کابل و برق رسانی

کدهای کابل‌های برق: راهنمای جامع لیبل‌ و کد کابل‌ها

فهرست مطالب

اهمیت استفاده از سیم و کابل

سیم و کابل از اجزای اصلی سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی هستند که نقش اساسی در انتقال جریان برق و اطلاعات دارند. سیم‌ها معمولاً به صورت‌های افشان و مفتولی هستند و برای انتقال جریان برق استفاده می‌شوند، در حالی که کابل‌ها شامل مجموعه‌ای از سیم‌های عایق‌دار هستند که با یکدیگر به صورت منظم دسته‌بندی شده‌اند. این دسته‌بندی باعث می‌شود که کابل‌ها توانایی انتقال سیگنال‌های مختلفی مانند داده‌ها و صداها را نیز داشته باشند. عایق‌هایی که اطراف سیم‌ها و کابل‌ها قرار دارند، نه تنها از تماس‌های ناخواسته بین سیم‌ها جلوگیری می‌کنند، بلکه از خطرات احتمالی نظیر اتصال کوتاه و آتش‌سوزی نیز جلوگیری می‌کنند. برای پی بردن به تفاوت‌های بیشتر سیم و کابل، به مقاله‌ی سیم یا کابل که قبلا در توتال الکتریک منتشر شده مراجعه فرمایید.  دانستن کد کابل‌ها بسیار مهم است و به ما کمک می‌کند تا انتخاب صحیح در پروژه‌های الکتریکی خود داشته باشیم.  

اهمیت سیم و کابل‌ها در زیرساخت‌های مدرن غیرقابل انکار است. بدون وجود سیم‌ها و کابل‌های مطمئن، انتقال برق از منابع تولید به مصرف‌کنندگان امکان‌پذیر نخواهد بود، و شبکه‌های ارتباطی نیز نمی‌توانند داده‌ها را به درستی منتقل کنند. استفاده از سیم و کابل‌های باکیفیت و استاندارد در ساختمان‌ها، صنایع و تجهیزات الکترونیکی به منظور افزایش ایمنی و کارایی ضروری است. همچنین، انتخاب صحیح نوع و ظرفیت سیم و کابل بر اساس نیازهای کاربردی می‌تواند از بروز مشکلات جدی نظیر افت ولتاژ و کاهش کیفیت سیگنال‌ها جلوگیری کند که در پست‌های دیگر توتال الکتریک به آن پرداخته شده است. در این مقاله قصد داریم به یادگیری کد کابل‌ها برق یا لیبل کابل‌های رایج در صنعت برق بپردازیم.

نام‌گذاری و لیبل‌گذاری کابل‌ها

کد کابل‌های برق نقش بسیار مهمی در شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها دارد. این کدها یا لیبل‌ها معمولاً حاوی اطلاعاتی مانند نوع عایق‌بندی، تعداد سیم‌ها و اندازه کابل هستند. این اطلاعات به کاربران و نصاب‌ها کمک می‌کند تا کابل‌های مناسب برای هر کاربرد خاص را به درستی شناسایی و استفاده کنند.

برای مثال، کد کابل‌های برق یا لیبل کابل‌ها می‌توانند شامل کدهای رنگی، عددها و حروفی باشند که هر کدام نمایانگر ویژگی‌های خاصی از کابل هستند. این ویژگی‌ها می‌تواند شامل مواردی مانند توان تحمل حرارتی، میزان ولتاژ قابل حمل، نوع محافظت و میزان انعطاف‌پذیری باشد. به‌علاوه، برچسب‌های کابل در جلوگیری از اشتباهات نصب و افزایش کارایی و ایمنی سیستم‌های الکتریکی نقش کلیدی ایفا می‌کنند.

مهم‌ترین کدهای کابل برق و مفهوم آن‌ها

کابل‌ها دارای کدها یا لیبل‌های متفاوتی هستند که هر کدام نشان دهنده خصوصیات خاصی از کابل می‌باشند. این کد کابل‌های برق به کاربران کمک می‌کنند تا کابل‌های مناسب برای هر کاربرد خاص را به درستی شناسایی کنند. در ادامه، برخی از این کدها و مفهوم هر یک آورده شده است:

THHN (Thermoplastic High Heat-resistant Nylon-coated)

کابل‌هایی با عایق ترموپلاستیک و پوشش نایلونی مقاوم در برابر حرارت. این کابل‌ها برای کاربردهای خشک و محیط‌های صنعتی و تجاری مناسب هستند.

THWN (Thermoplastic Heat and Water-resistant Nylon-coated)

کابل‌هایی با عایق ترموپلاستیک مقاوم به حرارت و آب و دارای پوشش نایلونی. این کابل‌ها برای استفاده در محیط‌های مرطوب و خشک مناسب هستند.

THW (Thermoplastic Heat and Water-resistant)

کابل‌هایی با عایق ترموپلاستیک مقاوم به حرارت و آب بدون پوشش نایلونی اضافی. این کابل‌ها برای محیط‌های مرطوب و شرایط سخت مناسب هستند.

XHHN (Cross-linked High Heat-resistant Nylon-coated)

کابل‌هایی با عایق پلیمر مصنوعی شبکه‌ای شده و پوشش نایلونی. این نوع کابل‌ها دارای مقاومت بالا در برابر حرارت و شعله هستند.

مفهوم هر یک از حروف مورد استفاده در کد کابل‌های برق بالا به شرح زیر است:

T:  عایق ترموپلاستیک؛ یک ماده مقاوم در برابر آتش.

H: مقاوم در برابر حرارت؛ قادر به تحمل حرارت تا ۱۶۷ درجه فارنهایت (۷۵ درجه سلسیوس).

HH: بسیار مقاوم در برابر حرارت؛ قادر به تحمل حرارت تا ۱۹۴ درجه فارنهایت (۹۰ درجه سلسیوس).

W: "مرطوب" یا تأیید شده برای مکان‌های نمناک یا مرطوب. این سیم برای مکان‌های خشک نیز مناسب است.

X: عایق ساخته شده از پلیمر مصنوعی که در برابر شعله مقاوم است.

N: از جنس نایلون برای مقاومت در برابر روغن و بنزین.

نام‌گذاری کابل‌ها بر اساس استاندارد VDE

استاندارد VDE (Verband der Elektrotechnik) یکی از استانداردهای معتبر در زمینه نام‌گذاری کابل‌ها در صنعت برق است. این سیستم نام‌گذاری از کدهایی استفاده می‌کند که اطلاعات مهمی درباره ویژگی‌های مختلف کابل‌ها را ارائه می‌دهد.

در نام‌گذاری کابل‌ها بر اساس استاندارد VDE، هر حرف و عدد در کد کابل‌های برق نشان‌دهنده ویژگی‌های خاصی مانند نوع عایق، میزان مقاومت در برابر حرارت، مقاومت در برابر آب، و نوع پوشش است. این اطلاعات به مهندسان و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا کابل‌های مناسب را بر اساس نیازهای خاص پروژه‌ها انتخاب کنند.  

این سیستم نام‌گذاری کد کابل‌های برق به افزایش ایمنی، کارایی، و دقت در نصب و استفاده از کابل‌ها کمک می‌کند و از اشتباهات احتمالی در انتخاب و نصب کابل‌ها جلوگیری می‌کند که در شکل ذیل توسط توتال الکتریک برای شما آماده شده است:

جدول کدگذاری کابل

جهت آشنایی بیشتر با نوع هادی در شکل فوق که معمولا با دو حرف نمایش داده می‌شود، به شکل ذیل که توسط توتال الکتریکی آماده شده است توجه فرمایید:

آشنایی با نوع هادی

برای درک بهتر کد کابل‌های برق یا لیبل کابل‌ها، نمونه‌‎های معروف و شناخته شده‌ی آن‌ها مطابق با جدول ذیل در اینجا آورده شده است:

مشروح مندرج در فهرست بها

نام سیم یا کابل

سیم مسی تک مفتولی تک رشته با عایق ترموپلاستیک (PVC)

NYA

سیم مسی چند مفتولی تک رشته با عایق ترموپلاستیک

NYAB

سیم مسی افشان (قابل انعطاف) تک رشته با عایق ترموپلاستیک

NYAF

سیم مسی مقاوم در برابر حرارت با نوار میکا و عایق پلیمر مخصوص، بدون دود و بدون گاز کلر

LSHF (LSZH)

کابل مسی با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NYY

کابل مسی شیلددار کنترل با سیم های زوجی به هم تابیده با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NY(St) Y

کابل مسی شیلددار (شیلد هادی مسی) با عایق و روکش ترموپلاستیک

NYCY

کابل مسی شیلددار (شیلد هادی مسی) زره دار (فولاد مفتولی) با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NYCYRY

کابل مسی زره دار (فولاد مفتولی) با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NYRY

کابل مسی شیلددار کنترل با سیم های زوجی به هم تابیده و زره دار (فولاد مفتولی) با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NY(St)RY

کابل مسی شیلددار کنترل با سیم های زوجی به هم تابیده با شیلد داخلی و خارجی و زره دار (فولاد مفتولی) با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NY(St/St)RY

کابل مسی قابل انعطاف پلاستیکی با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک برای اتصال به مصارف متحرک

NYMHY

کابل مسی با عایق پلی اتیلن کراس لینک (XLPE) شیلددار (شیلد و نوار مسی روی هر رشته) زره دار (نوار فولادی) و پوشش خارجی ترموپلاستیک

N2XSEYBY

کابل مسی با عایق پلی اتیلن کراس لینک، شیلددار (شیلد و نوار مسی روی هر رشته) و روکش نهایی ترموپلاستیک

N2XSEY

کابل مسی با عایق پلی اتیلن کراس لینک، شیلددار (شیلد و نوار مسی) و روکش نهایی ترموپلاستیک

N2XSY

کابل آلومینیومی با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NAYY

کابل آلومینیومی زره دار (فولاد مفتولی) با عایق اولیه و روکش نهایی ترموپلاستیک

NAYRY

کابل آلومینیومی با عایق پلی اتیلن کراس لینک، شیلددار (شیلد و نوار مسی روی هر رشته)، عایق میانی ترموپلاستیک، زره دار (نوار فولادی) و روکش نهایی ترموپلاستیک

NA2XSEYBY

کابل آلومینیومی با عایق پلی اتیلن، کراس لینک، شیلددار (شیلد و نوار مسی) و روکش نهایی ترموپلاستیک

NA2XSY

کابل آلومینیومی با عایق پلی اتیلن، کراس لینک، شیلددار (شیلد و نوار مسی روی هر رشته) و روکش نهایی ترموپلاستیک

NA2XSEY

برای کابل‌های با عایق پلاستیکی و روکش پلاستیکی از کدگذاری‌های زیر استفاده می‌شود:

توضیحات

کد

کابل‌ها مطابق با استاندارد

N

هادی آلومینیومی

A

عایق پلی وینیل کلراید (PVC)

Y

عایق پلی‌اتیلن ترموپلاستیک (PE)

2Y

عایق پلی وینیل کلراید اتصال‌دار (XPVC)

X

عایق پلی‌اتیلن اتصال‌دار (XLPE)

2X

لایه‌های رسانای محدودکننده میدان بر روی هادی و عایق

H

عایق پلیمر بدون هالوژن اتصال‌دار

HX

هادی هم‌مرکز مسی

C

هادی هم‌مرکز مسی، شکل موج (سیندر)

CW

هادی هم‌مرکز در کابل‌های چند هسته‌ای بر روی هر هسته جداگانه

CE

مس بافته‌شده

S

برای کابل‌های چند هسته‌ای، لایه‌های رسانای محدودکننده میدان بر روی هادی و عایق و صفحه مسی بر روی هر هسته جداگانه (با حذف "H" در اینجا)

SE

کابل خط هوایی (DIN VDE 0276)

F

زره‌ای از سیم فولادی گالوانیزه تخت

F

حفظ عایق

FE

کابل طولی ضدآب (صفحه)

(F)

زره‌ای از نوار فولادی

B

زره‌ای از سیم‌های فولادی گرد گالوانیزه

R

هلیکس از نوار فولادی گالوانیزه

G

غلاف پلیمر بدون هالوژن اتصال‌دار

HX

غلاف داخلی پلی وینیل کلراید (PVC)

Y

غلاف خارجی پلی وینیل کلراید (PVC)

Y

غلاف خارجی پلی‌اتیلن (PE)

2Y

غلاف خارجی پلی‌اورتان (PUR)

1Y

مقطع عرضی، شکل و ساختار هادی

توضیحات

کد

هادی گرد

R

هادی شکل بخش

S

هادی جامد

E

هادی رشته‌ای

M

هادی گرد، جامد

RE

هادی گرد، رشته‌ای

RM

هادی شکل بخش، جامد

SE

هادی شکل بخش، رشته‌ای

SM

هادی بیضی شکل، رشته‌ای

OM

موج‌بر

H

هادی فشرده

/V

کابل‌های برق با عایق کاغذی

کابل‌های برق با عایق کاغذی اشباع شده مطابق با استانداردهای: DIN VDE 0256، DIN VDE 0257، DIN VDE 0258 و DIN VDE 0276 بخش 621

توضیحات

کد

کابل‌ها مطابق با استاندارد

N

هادی آلومینیومی

A

حفاظ (کابل نوع H)

H

هسته‌ها با غلاف فلزی جداگانه و محافظت در برابر خوردگی

E

غلاف سربی

K

غلاف آلومینیومی فشرده

KL

غلاف آلومینیومی فشرده با عناصر کششی

KLD

غیر مغناطیسی (فقط DIN VDE 0256)

u

حفاظت با نوار (فقط DIN VDE 0256)

D

غلاف حفاظتی با لایه جاسازی شده (مانند پوشش) از نوار الاستومری یا پلاستیکی (نه DIN VDE 0257)

E

حفاظت نوار غیر مغناطیسی (فقط DIN VDE 0257)

D

کابل رشته‌ای (فقط DIN VDE 0257 و DIN VDE 0258)

v

زره‌ای از سیم‌های فولادی تخت با هلیکس یا ضد هلیکس، که قبل از کشیدن کابل به داخل لوله فولادی برداشته می‌شود (فقط DIN VDE 0257 و DIN VDE 0258)

F

کابل‌های غیر رشته‌ای (فقط DIN VDE 0257 و DIN VDE 0258)

u

لوله فولادی (فقط DIN VDE 0257 و DIN VDE 0258)

St

زره‌ای از نوار فولادی

B

زره‌ای از سیم‌های فولادی تخت

F

زره‌ای از سیم‌های فولادی تخت، باز

FO

زره‌ای از سیم‌های فولادی گرد

R

زره‌ای از سیم‌های فولادی گرد، باز

RO

ضد هلیکس (نوار فلزی)

GB

غلاف حفاظتی و غلاف خارجی از مواد الیافی

A

غلاف خارجی دوگانه از مواد الیافی یا نوار فایبرگلاس

AA

غلاف حفاظتی از پلی وینیل کلراید (PVC)

Y

غلاف حفاظتی از پلی‌اتیلن (PE)

2Y

زره‌ای از سیم‌های فولادی به شکل Z

Z

و در پایان این مقاله، قصد داریم نگاهی دقیق‌تر به انواع کابل‌های برق بر اساس ولتاژ داشته باشیم. این بخش به شما کمک خواهد کرد تا با تفاوت‌ها و کاربردهای هر نوع کابل در شرایط مختلف آشنا شوید و بهترین انتخاب را برای نیازهای خاص خود داشته باشید. از کابل‌های ولتاژ پایین که برای مصارف خانگی و تجاری استفاده می‌شوند، تا کابل‌های ولتاژ متوسط و بالا که در صنعت و انتقال برق به کار می‌روند.

انواع کابل بر اساس ولتاژ

کابل‌ها نقش حیاتی در انتقال انرژی الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر دارند. بسته به کاربرد نهایی، هر کابل می‌تواند پیکربندی و ساختار متفاوتی داشته باشد. اگرچه تولید کابل‌ها در هر کشوری با قوانین خاص خود همراه است، اما اغلب تولیدکنندگان از استانداردهای جهانی پیروی می‌کنند.

1. کابل‌های فشار قوی

یکی از مهم‌ترین انواع کابل‌ها، کابل‌های فشار قوی هستند. این کابل‌ها برای انتقال انرژی الکتریکی در سیستم‌های ولتاژ بالا، مانند نیروگاه‌ها، استفاده می‌شوند. نزدیکی به این کابل‌ها می‌تواند بسیار خطرناک باشد، زیرا ولتاژ بالا منجر به ایجاد جرقه در هوا و شوک الکتریکی می‌شود. ویژگی‌های خاص این کابل‌ها عبارتند از:

  • استفاده در تابلوهای سوئیچینگ یا تابلو توزیع خاص
  • قابلیت کنترل از راه دور یا دستی
  • نیاز به دقت بالا در نصب و عایق‌بندی
  • استفاده برای ولتاژهای بالاتر از 36 کیلو ولت

2. کابل‌های فشار متوسط

کابل‌های فشار متوسط برای تجهیزات پست‌های برق سیار، معادن، توزیع نیرو در محیط‌های صنعتی و سیستم‌های حمل و نقل استفاده می‌شوند. این کابل‌ها معمولاً در محدوده ولتاژ 1 کیلو ولت تا 36 کیلو ولت قرار دارند. برخی از کابل‌های فشار متوسط شامل موارد زیر هستند:

  • کابل RHZ1
  • کابل HEPRZ1
  • کابل MV-90
  • کابل RHVhMVh
کابل‌های فشار متوسط

3. کابل‌های فشار ضعیف

کابل‌های فشار ضعیف برای کاربردهای صنعتی و زیرساختی با محدودۀ ولتاژ تا 1000 ولت استفاده می‌شوند. این کابل‌ها معمولاً دارای هادی‌های آلومینیومی یا مسی هستند و از یک سپر هادی و یک سپر عایق تشکیل شده‌اند. کاربردهای این کابل‌ها شامل صنایع عمومی و تاسیسات برق صنعتی می‌باشد.

4. کابل‌های ولتاژ پایین

کابل‌های ولتاژ پایین برای تاسیسات برق با ولتاژ کمتر از 750 ولت طراحی شده‌اند. این کابل‌ها در تابلوهای برق، تاسیسات صنعتی، و کاربردهای سیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از انواع کابل‌های ولتاژ پایین عبارتند از:

  • کابل زره پوش: برای تاسیسات خطرناک و محافظت از جوندگان و آسیب‌های محیطی
  • کابل‌های لاستیکی: استفاده در تاسیسات مختلف به عنوان کابل جوشکاری
  • کابل بدون هالوژن: دارای امنیت بالا در برابر انتشار گاز خورنده در صورت آتش‌سوزی
  • کابل مقاوم در برابر حریق: برای شرایط آتش‌سوزی و گرمای زیاد
  • کابل کنترل: برای ارسال سیگنال‌های کنترل در تاسیسات ثابت و متحرک
  • کابل ابزار دقیق: برای انتقال سیگنال بدون اختلال در تجهیزات صنعتی
  • کابل خورشیدی: مقاوم در برابر اشعه خورشید و گرما
  • کابل مخصوص: برای کاربردهای خاص مانند سیستم تصفیه، روشنایی، آکواریوم و فواره‌های آب
author-avatar

درباره رسول چراغی

کارشناس ارشد برق، گرایش الکترونیک قدرت از دانشگاه صنعتی اصفهان، عضو ارشد آزمایشگاه الکترونیک گروه صنعتی انتخاب هستم. در زمینه طراحی و نظارت تاسیسات الکتریکی هم فعالیت می‌کنم. در توتال الکتریک قراره از مشاوره گرفته تا طراحی و تامین قطعات الکتریکی به شما کمک کنم. از اینکه توتال الکتریک را به دوستای خودتون پیشنهاد میکند متشکرم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *